Viêm màng não - Cấp tính, do vi khuẩn Tóm tắt về thuốc

• Độc tính tai (điếc không phục hồi, choáng váng, chóng mặt); Thận (độc tính thận có phục hồi; suy thận cấp đã được báo thường, thường khi dùng chung với thuốc khác gây độc thận); Thần kinh cơ (chẹn thần kinh cơ làm ức chế hô hấp & liệt cơ)

• Dùng thận trọng ở bệnh nhân có bệnh lý liên quan đến yếu cơ (như nhược cơ, bệnh Parkinson), bệnh nhân đang bị suy chức năng thận, suy giảm tiền tình hoặc ốc tai
• Độc tính ở thai & thận thường xảy ra nhất ở bệnh nhân lớn tuổi, mất nước, có suy thận, đang dùng liều cao hoặc trong thời gian dài & đang dùng hoặc đã dùng thuốc khác gây độc cho tai/thận
  • Cân nhắc theo dõi nồng độ trong huyết thanh và/hoặc tỷ lệ nồng độ đỉnh trong huyết thanh/MIC ở bệnh nhân có nguy cơ bị độc tính tai hoặc thận

• Tiêu hóa (buồn nôn/nôn, chán ăn, hiếm khi tiêu chảy/viêm đại tràng liên quan đến kháng sinh, viêm lưỡi); Ngoài da (phát ban, ngứa, nhạy cảm với ánh sáng); Quá mẫn (phát ban, hội chứng Stevens-Johnson); Niệu sinh dục (kết tinh trong nước tiểu)

• Duy trì cung cấp đủ dịch
• Chống chỉ định ở bệnh nhân dị ứng với sulfonamide
• Dùng đặc biệt thận trọng hoặc không dùng cho bệnh nhân có rối loạn hệ tạo máu, đặc biệt là thiếu máu hồng cầu to do thiếu acid folic
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân suy thận hoặc suy chức năng gan nặng & thận trọng ở bệnh nhân thiếu folate (có thể cân nhắc dùng acid folinic)

• Quá mẫn (mày đay, ngứa, phát ban, phản vệ); Tiêu hóa (tiêu chảy, buồn nôn/nôn, tăng xét nghiệm chức năng gan); Thần kinh trung ương (đau đầu, choáng váng; liều cao liên quan đến bệnh não & co giật); Tại chỗ (viêm tĩnh mạch, đau, viêm); Tác dụng khác (nhiễm Candida)
• Đã có báo cáo về kéo dài thời gian prothrombin, kéo dài thời gian thromboplastin từng phần hoạt hóa và/hoặc giảm prothrombin máu (kèm hoặc không kèm chảy máu) & thường xảy ra nhất với cephalosporin chứa chuỗi bên N-methylthiotetrazole

• Có thể dùng với thức ăn để giảm kích ứng dạ dày
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân có phản ứng quá mẫn không nghiêm trọng với cephalosporin, penicillin hoặc có thuốc khác & suy thận

• Huyết học (ức chế tủy xương có hồi phục, hiếm khi thiếu máu bất sản nặng không hồi phục); Quá mẫn (phản ứng dạng phản vệ); Thần kinh trung ương (teo thị giác hoặc bệnh thần kinh dị cảm); Tiêu hóa (buồn nôn/nôn, tiêu chảy, viêm miệng, viêm lưỡi, đắng miệng)
• Hội chứng Gray (chướng bụng, nôn ói, da nhợt nhạt, hô hấp không đều, suy tuần hoàn, tử vong) đã xảy ra ở trẻ sơ sinh được dùng liều cao & có thể xảy ra ở người lớn & trẻ lớn tuổi hơn được dùng liều cao

• Tránh dùng ở bệnh nhân đang bị ức chế tủy xương hoặc loạn sản máu
• Phải điều chỉnh liều ở bệnh nhân suy gan hoặc thận
• Do tỷ lệ nồng độ điều trị/gây độc hẹp, nên theo dõi nồng độ trong huyết thanh nếu có thể, đặc biệt ở bệnh nhân có bệnh gan hoặc thận

• Kích ứng tiêu hóa, phản ứng dị ứng

• Nên dùng lúc bụng đói hoặc uống trước bữa ăn
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân suy gan

• "Hội chứng cổ đỏ" thường liên quan đến truyền nhanh: Đỏ bừng, ban đỏ, phát ban khắp mặt & thân trên, đôi khi hạ huyết áp & hội chứng giống sốc
• Quá mẫn (phản ứng phản vệ có thể thay đổi từ nhẹ đến nặng, hội chứng Stevens-Johnson); Huyết học; Thận (độc tính thận có thể xảy ra, đặc biệt khi dùng liều cao hoặc ở bệnh nhân có yếu tố nguy cơ); Độc tính tai (độc tính tai có hồi phục dễ xảy ra khi nồng độ thuốc trong huyết tương cao hoặc khi suy thận, ù tai thường xảy ra trước khi mất thính giác & có thể dùng làm dấu hiệu để ngừng điều trị)

• Tránh dùng ở bệnh nhân có tiền sử suy giảm thính giác
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân suy chức năng thận & người cao tuổi
• Đề nghị theo dõi nồng độ trong huyết thanh & độc tính tai, theo dõi công thức máu toàn bộ, chức năng thận & thính giác trong khi điều trị

• Gan (tăng bilirubin máu không triệu chứng và thoáng qua, viêm gan trên lâm sàng); Tiêu hóa (buồn nôn/nôn, chán ăn, đau bụng, tiêu chảy); Tác dụng khác (hội chứng giống cúm, dịch cơ thể chuyển thành màu cam); Ngoài da (ngứa kèm hoặc không kèm ban đỏ)
• Tác động miễn dịch hiếm gặp nhưng nặng (giảm tiểu cầu, thiếu máu tan máu, suy thận cấp, ban xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối)

Hướng dẫn đặc biệt

• Nên dùng lúc bụng đói hoặc 1 giờ trước hoặc 2 giờ sau bữa ăn
• Cho bệnh nhân biết là kính sát tròng mềm & quần áo có thể bị dính màu cam vĩnh viễn
• Nên tăng cường theo dõi lâm sàng & xét nghiệm ở bệnh nhân có bệnh gan tiềm ẩn
• Rifampicin gây nhiều tương tác thuốc & có thể cần đo thường xuyên nồng độ trong huyết thanh của các loại thuốc dùng đồng thời

• Tiêu hóa (tiêu chảy, buồn nôn/nôn, tiêu chảy/viêm đại tràng liên quan đến kháng sinh, đổi màu lưỡi/răng, thay đổi vị giác); Quá mẫn (phát ban, phản vệ); Tác dụng khác (nhiễm Candida); Thần kinh trung ương (rối loạn tâm thần, lú lẫn; imipenem/cilastatin: Co giật & động kinh đã được báo cáo, đặc biệt ở bệnh nhân có tiền sử tổn thương thần kinh trung ương và/hoặc rối loạn chức năng thận)
• Hiếm khi ảnh hưởng đến gan & tác dụng nặng trên da (như viêm da tróc vảy)

• Dùng thận trọng ở bệnh nhân dị ứng với penicillin, cephalosporin hoặc các beta-lactam khác, bệnh nhân suy thận
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân có rối loạn hệ thần kinh trung ương (như động kinh)

• Quá mẫn (ban đỏ, mày đay, ngứa, phản vệ); Tiêu hóa (tiêu chảy, buồn nôn/nôn, tiêu chảy/viêm đại tràng liên quan đến kháng sinh); Tác dụng khác (nhiễm Candida)
• Hiếm khi ảnh hưởng đến hệ tạo máu, gan & thận
• Hướng dẫn đặc biệt
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân dị ứng với penicillin, cephalosporin hoặc các beta-lactam khác & bệnh nhân suy thận

• Quá mẫn (ban đỏ, mày đay, ngứa, phản vệ); Tiêu hóa (tiêu chảy, buồn nôn/nôn); Tác dụng khác (nhiễm Candida)
• Liều cao có thể ảnh hưởng đến thần kinh trung ương (bệnh não, co giật)

• Tránh dùng ở bệnh nhân dị ứng với penicillin
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân suy thận

• Tiêu hóa (buồn nôn/nôn, tiêu chảy, đau bụng, khó tiêu, hiếm khi tiêu chảy/viêm đại tràng liên quan đến kháng sinh); Thần kinh trung ương (đau đầu, choáng váng, rối loạn giấc ngủ, bồn chồn, ngầy ngật); Ngoài da (ban đỏ, ngứa, nhạy cảm với ánh sáng); Quá mẫn (ban đỏ, hội chứng Stevens-Johnson)
• Hiếm khi ảnh hưởng đến hệ tạo máu, gan & thận
• Một vài quinolone có thể làm kéo dài khoảng QT

• Dùng ít nhất 2 giờ trước hoặc 3 giờ sau thuốc kháng acid chứa Al hoặc Mg, thực phẩm chức năng chứa Zn hoặc Fe hoặc sản phẩm có chất đệm ddI
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân bị động kinh hoặc có tiền sử rối loạn thần kinh trung ương, ở bệnh nhân suy thận hoặc rối loạn chức năng gan & ở người thiếu G6PD
• Tránh tiếp xúc với ánh sáng mặt trời mạnh hoặc dùng giường nhuộm da

• Tại chỗ tiêm (đau, phát ban, sưng và/hoặc viêm, chai cứng, kích ứng); tác dụng khác (sốt, mất ngon miệng)

• Tiêm vào mặt trước bên của đùi hoặc cơ delta của cánh tay trên
  • Tiêm dưới da đối với bệnh nhân bị giảm tiểu cầu hoặc rối loạn chảy máu
• Chống chỉ định ở bệnh nhân quá mẫn với bất kỳ thành phần nào của vaccine
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch hoặc bệnh nhân đang điều trị ức chế miễn dịch
• Hoãn tiêm vaccine cho bệnh nhân bị sốt cấp tính nặng

• Tại chỗ (đau nhức ở chỗ tiêm, phát ban, sưng); Tác dụng khác (sốt, đau đầu)

Hướng dẫn đặc biệt

• Vaccine N. meningitidis týp huyết thanh ACWY không liên hợp được tiêm dưới da
• Chống chỉ định ở bệnh nhân bị sốt, bệnh ác tính, phản ứng phản vệ với liều trước đó hoặc dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vaccine
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân suy giảm đáp ứng miễn dịch

• Phản ứng tại vị trí tiêm, khó chịu, sốt, mất ngon miệng

Hướng dẫn đặc biệt

• Tiêm vào mặt trước bên của đùi hoặc cơ delta của cánh tay trên
  • Tiêm dưới da đối với bệnh nhân bị giảm tiểu cầu hoặc rối loạn chảy máu
• Chống chỉ định ở bệnh nhân quá mẫn với bất kỳ thành phần nào của vaccine
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch hoặc bệnh nhân đang điều trị ức chế miễn dịch
• Hoãn tiêm vaccine cho bệnh nhân bị sốt cấp tính nặng

• Tại chỗ (phát ban tại chỗ tiêm, sưng, đau); tác dụng khác (đau đầu, mệt mỏi, đau cơ, đau khớp)

Hướng dẫn đặc biệt

• Chống chỉ định ở bệnh nhân bị sốt, bệnh ác tính, phản ứng phản vệ với liều trước đó hoặc dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vaccine
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân bị rối loạn đông máu hoặc điều trị kháng đông

• Tại chỗ (đau tại chỗ tiêm, sưng); Cơ xương (đau cơ, đau khớp); Tác dụng khác (mệt mỏi, đau đầu)

Hướng dẫn đặc biệt

• Chống chỉ định ở bệnh nhân có phản ứng phản vệ với liều trước đó hoặc dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vaccine hoặc độc tố bạch hầu
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân đã thay đổi khả năng miễn dịch

• Tại chỗ (phản ứng tại vị trí tiêm, nóng ấm, phát ban, sưng); Thần kinh trung ương (sốt, đau đầu, khó chịu)

Hướng dẫn đặc biệt

• Tiêm vaccine lại sau ≥5 năm sau liều đầu tiên cho bệnh nhân ≥65 tuổi nếu liều đầu tiên được tiêm trước khi 65 tuổi hoặc nếu có nguy cơ nhiễm phế cầu gây tử vong
• Chống chỉ định ở bệnh nhân bị sốt, bệnh ác tính, phản ứng phản vệ với liều trước đó, suy giảm miễn dịch nguyên phát nặng
• Dùng thận trọng ở bệnh nhân suy nặng chức năng thận, gan, tim, mạch máu và/hoặc phổi
• Hiệu quả có thể bị giảm ở bệnh nhân bị đa u tủy, u lympho Hodgkin & không Hodgkin, đặc biệt trong lúc điều trị
  • Nên dùng vào 2 tuần trước hoặc ít nhất 3 tháng sau khi điều trị ức chế miễn dịch