Đau đầu migraine Tổng quan về bệnh

Đau đầu migraine (đau nửa đầu) là một dạng đau đầu nguyên phát từng cơn thường gặp, gây mất khả năng hoạt động, đi kèm buồn nôn và/hoặc nhạy cảm với ánh sáng và tiếng ồn.

Dựa trên dữ liệu năm 2015 của WHO, 50-75% người lớn 18-65 tuổi trên thế giới từng bị đau đầu và ≥30% trong số đó báo cáo bị đau đầu migraine. Đau đầu migraine được xếp là rối loạn phổ biến thứ hai trên thế giới dựa theo Khảo sát Gánh nặng Bệnh tật Toàn cầu 2019 (GBD2019), nguyên nhân đứng thứ ba ảnh hưởng đến số năm sống điều chỉnh theo khuyết tật (DALYs) trên toàn cầu, và đứng đầu về ảnh hưởng đến DALYs ở phụ nữ trẻ. Tỷ lệ hiện mắc đau đầu migraine cao hơn ở nữ giới trong mọi nhóm tuổi. Giữa 1990 và 2019, tỷ lệ mắc chuẩn hóa theo tuổi (ASIR) của đau đầu migraine trên toàn cầu giữ ở mức tương đối ổn định ở 1.460 và 1.476 trên 100.000 dân, tương ứng. Tuy nhiên, có báo cáo về sự tăng đáng kể về tỷ lệ mắc ở tất cả nhóm tuổi, đặc biệt ở nhóm 15-19 tuổi.

Trong khu vực Đông Nam Á, Singapore ghi nhận mức tăng đáng kể nhất về tỷ lệ hiện mắc đau đầu migraine. Theo Liên Hiệp Quốc, có 350 triệu người mắc đau đầu migraine ở khu vực châu Á–Thái Bình Dương. Trong một nghiên cứu cắt ngang thực hiện tại 21 khu vực địa lý, Nam Á có tỷ lệ mắc đau đầu migraine cao nhất.

Người ta giả thuyết rằng hiện tượng ức chế lan truyền trên vỏ não gây ra aura của đau đầu migraine, kích hoạt các sợi thần kinh tam thoa hướng tâm và làm thay đổi tính thấm của hàng rào máu não bằng cách kích hoạt và điều hòa ma trận metalloproteinase. Sự kích hoạt các sợi thần kinh tam thoa hướng tâm gây ra thay đổi viêm ở màng não nhạy cảm với đau, tạo ra cơn đau qua cơ chế phản xạ trung ương và ngoại vi. Quá trình sinh bệnh của đau đầu migraine bao gồm kích hoạt hệ tam thoa mạch máu và cơn đau liên quan đến khởi phát viêm thần kinh. Các triệu chứng lâm sàng của đau đầu migraine là do quá trình được gọi là nhạy cảm hóa, trong đó nơron trở nên phản ứng ngày càng mạnh với kích thích gây đau và không gây đau

Yếu tố nguy cơ của đau đầu migraine bao gồm tuổi, giới tính nữ, tiền sử gia đình và yếu tố di truyền (các gen MTDH, MEF2D và PRDM16), và các yếu tố chuyển hóa như béo phì, rối loạn lipid máu, đái tháo đường và tăng huyết áp không kiểm soát được.

Các yếu tố khởi phát có thể bao gồm yếu tố môi trường (ví dụ thay đổi thời tiết, ánh sáng chói, tiếng ồn lớn, chuyển động, độ cao lớn, mùi hương [ví dụ khói hoặc nước hoa]), yếu tố lối sống (ví dụ rối loạn giấc ngủ, đi du lịch đường dài, chế độ ăn kém, bỏ bữa, hút thuốc, stress, gắng sức, mệt mỏi), yếu tố nội tiết (ví dụ mãn kinh, dậy thì, kinh nguyệt), yếu tố do thuốc (ví dụ glyceryl trinitrate, thuốc uống tránh thai, liệu pháp hormone) và yếu tố chế độ ăn (ví dụ caffeine, sôcôla, aspartame, rượu, bột ngọt, thực phẩm chứa tyramine và nitrate).