Viêm mũi dị ứng Tổng quan về bệnh

Viêm mũi dị ứng là một rối loạn có biểu hiện triệu chứng ở mũi, thứ phát do phản ứng viêm niêm mạc mũi qua trung gian của globulin miễn dịch E (IgE) sau khi tiếp xúc với dị nguyên ở người nhạy cảm. Bệnh này còn được gọi là sốt cỏ khô hoặc viêm xoang mũi dị ứng. 

Tỷ lệ mắc viêm mũi dị ứng dao động từ khoảng 5-10% trên toàn thế giới, với tỷ lệ mắc bệnh cao nhất ở trẻ em. Tỷ lệ mắc bệnh ước tính ở châu Âu và Hoa Kỳ là 30%. Khoảng 80% trường hợp các triệu chứng của viêm mũi dị ứng phát triển trước 20 tuổi.

Có thể có nhiều cơ chế khác nhau gây ra tình trạng nhạy cảm với viêm mũi dị ứng, nhưng cơ chế quan trọng nhất là sự tương tác giữa các yếu tố di truyền, môi trường, lối sống và kinh tế xã hội. 

Hầu hết các trường hợp viêm mũi dị ứng là do hít phải các kháng nguyên chẳng hạn như mạt bụi (kháng nguyên trong mạt bụi nhà) và phấn hoa (như cây, các loại cỏ) là những nguyên nhân phổ biến nhất. Các nguyên nhân khác bao gồm nấm mốc và thú cưng. 



Cơ sở miễn dịch của phản ứng dị ứng xảy ra trong 2 giai đoạn. Phản ứng pha sớm xảy ra liên quan đến sự nhạy cảm và phát triển đáp ứng của tế bào T và B nhớ, và IgE. Sau đó, histamine và leukotriene được phóng thích từ tế bào mast và kích thích các đầu dây thần kinh cảm giác và mạch máu ở niêm mạc mũi. Sự kích thích này gây hắt hơi, chảy nước mũi, phù nề niêm mạc mũi hoặc tắc nghẽn. Phản ứng pha muộn xảy ra khi các tế bào viêm như bạch cầu ái toan được hoạt hóa thâm nhiễm vào niêm mạc mũi, là nơi tiếp xúc với các kháng nguyên này. Phản ứng giai đoạn muộn thường xảy ra sau 6-10 giờ từ khi tiếp xúc với kháng nguyên và gây phù nề niêm mạc. 

Phân loại theo mức độ nặng của các triệu chứng 

Các triệu chứng viêm mũi dị ứng mức độ nhẹ không ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, biểu hiện qua việc có giấc ngủ bình thường, có khả năng thực hiện các hoạt động sinh hoạt, thể thao và giải trí hàng ngày một cách bình thường, hiệu suất làm việc hoặc học tập bình thường, và không có các triệu chứng gây khó chịu. 

Các triệu chứng viêm mũi dị ứng mức độ trung bình-nặng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, biểu hiện bằng một hoặc nhiều yếu tố: suy giảm hoạt động hàng ngày, giải trí và/hoặc thể thao, hiệu suất học tập hoặc làm việc suy giảm, rối loạn giấc ngủ hoặc các triệu chứng gây khó chịu. 

Phân loại theo tần suất hoặc thời gian kéo dài của các triệu chứng 

Viêm mũi dị ứng từng đợt là khi các triệu chứng xảy ra <4 ngày/tuần hoặc <4 tuần liên tục/năm. Viêm mũi dị ứng dai dẳng là khi các triệu chứng xảy ra ≥4 ngày/tuần và ≥4 tuần liên tục/năm. 

Các kiểu tiếp xúc với dị nguyên 

Viêm mũi dị ứng theo mùa phụ thuộc vào một mùa cụ thể. Viêm mũi dị ứng quanh năm là tình trạng tiếp xúc với dị nguyên quanh năm và thường xuất hiện trong môi trường hàng ngày. Viêm mũi dị ứng từng đợt là khi bệnh nhân tiếp xúc với các dị nguyên mà bình thường không gặp trong các hoạt động hàng ngày. Viêm mũi dị ứng do nghề nghiệp là khi tình trạng này được khởi phát bởi các dị nguyên, hóa chất hoặc chất gây kích ứng tại nơi làm việc và các triệu chứng cải thiện khi rời khỏi nơi làm việc.