Viêm amiđan-họng - Cấp tính Công cụ chẩn đoán

Xét nghiệm viêm họng do GABGS

Điều quan trọng cần lưu ý là triệu chứng lâm sàng của viêm họng do GABS và virus có sự tương đồng rất lớn. Bệnh nhân có các dấu hiệu lâm sàng và dịch tễ học gợi ý viêm họng do GABS nên được xét nghiệm để tìm sự hiện diện của Streptococci nhóm A trong họng. Việc xét nghiệm chẩn đoán cho người tiếp xúc với bệnh nhân bị nhiễm bệnh không được khuyến cáo thường quy.

Cấy dịch họng

Cấy dịch họng là tiêu chuẩn vàng để xác nhận chẩn đoán lâm sàng viêm họng do GABS. Xét nghiệm này được khuyến cáo cho người có tiền sử tiếp xúc với người có triệu chứng bị viêm họng do GABS, nhiễm GABS tái phát, bệnh nhân có triệu chứng có nguy cơ cao mắc sốt thấp khớp. Nếu thực hiện đúng cách, nuôi cấy một mẫu dịch họng trên đĩa thạch máu có độ nhạy 90-95%. Xét nghiệm này ít tốn kém hơn RADT và dễ thực hiện hơn. Kết quả có thể mất 24-48 giờ. Tuy nhiên, xét nghiệm này không phân biệt được tình trạng bị bệnh và tình trạng mang mầm bệnh. Kết quả âm tính giả có thể thấy ở bệnh nhân được điều trị bằng kháng sinh ngay trước hoặc tại thời điểm lấy mẫu bằng tăm bông.

Kỹ thuật lấy mẫu bằng tăm bông ở họng đúng cách

Khi lấy mẫu dịch họng bằng tăm bông, điều quan trọng là phải lấy mẫu bề mặt của cả amidan, hốc amidan và thành sau họng; không được bao gồm miệng, lưỡi gà và hầu họng. Cuối cùng, xét nghiệm này được thực hiện tối ưu khi bắt đầu có triệu chứng và trước khi bắt đầu điều trị bằng kháng sinh.

Xét nghiệm phát hiện kháng nguyên nhanh (Rapid Antigen Detection Test - RADT)

RADT được phát triển để xác định GABS trực tiếp từ mẫu tăm bông lấy dịch họng. Có thể cân nhắc xét nghiệm này ở những bệnh nhân có điểm tiêu chuẩn Centor đã điều chỉnh ≥3 hoặc khi có 2 đặc điểm của nhiễm virus (như sốt, tiết dịch hoặc sưng amidan, hạch cổ trước sưng, không ho). Xét nghiệm này đắt hơn cấy mẫu tăm bông dịch họng, nhưng có kết quả nhanh hơn (trong vòng vài phút). Xét nghiệm này có độ nhạy 80-90% và độ đặc hiệu 90-99%. Cũng giống như cấy dịch họng, RADT không phân biệt giữa tình trạng bị bệnh và tình trạng mang mầm bệnh. Xét nghiệm nhanh có thể giúp bắt đầu điều trị dứt điểm sớm hơn với những lợi ích như giảm nguy cơ nhiễm GABS, giảm tỷ lệ mắc bệnh cấp tính liên quan đến tình trạng bệnh và cho bệnh nhân trở lại làm việc hoặc đi học sớm hơn. Cuối cùng, kết quả RADT âm tính đối với bệnh nhân người lớn không cần phải được xác nhận bằng cấy dịch họng vì tỷ lệ nhiễm Streptococus thấp và nguy cơ sốt thấp khớp thấp ở nhóm tuổi này.

Xét nghiệm khuếch đại acid nucleic

Xét nghiệm khuếch đại acid nucleic có độ nhạy và đặc hiệu tốt hơn RADT và nuôi cấy, đặc biệt khi số lượng vi khuẩn ít. Cần lưu ý rằng độ nhạy cao có thể làm tăng nguy cơ dương tính giả khi mà bệnh nhân chỉ là người mang GABS chứ không xác định bị nhiễm bệnh.

Các xét nghiệm khác

Xét nghiệm các nguyên nhân khác (như bệnh do coronavirus 2019 [COVID-19], cúm, sốt xuất huyết,…) sẽ hữu ích vì có thể cần điều trị bằng thuốc kháng virus ở người có nguy cơ cao. Phải cân nhắc tỷ lệ mắc bệnh tại địa phương và/hoặc sự phơi nhiễm của bệnh nhân khi quyết định xét nghiệm COVID-19. Xét nghiệm nhanh hoặc xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase phiên mã ngược (RT-PCR) nên được sử dụng để xác định, cách ly và điều trị cho những bệnh nhân nghi ngờ nhiễm coronavirus gây hội chứng hô hấp cấp nặng 2 (SARS-CoV-2). Ở một số nơi, có thể có sẵn bộ xét nghiệm nhanh cho bệnh cúm và các bệnh nhiễm virus đường hô hấp khác. Có thể cân nhắc xét nghiệm sốt xuất huyết ở những bệnh nhân sốt có ban đỏ ở họng.