Viêm amiđan-họng - Cấp tính Đánh giá ban đầu

Các đặc điểm lâm sàng gợi ý nguyên nhân do virus

Các đặc điểm lâm sàng gợi ý nguyên nhân do virus bao gồm không có sốt, viêm kết mạc, viêm mũi, ho, tiêu chảy, khàn tiếng, mệt mỏi, chảy nước mũi, viêm miệng trước, tổn thương loét rời rạc, phát ban da hoặc phát ban niêm mạc.

Các đặc điểm lâm sàng gợi ý viêm họng do Streptococus nhóm A tán huyết β (GABS)

Thời gian ủ bệnh khoảng 2-7 ngày là một đặc điểm lâm sàng gợi ý viêm họng do GABS. Các triệu chứng điển hình như sưng hoặc xuất tiết amidan, sưng đau hạch cổ trước, không ho và sốt >38^oC cũng là các đặc điểm gợi ý viêm họng do GABS. Các đặc điểm khác bao gồm tiền sử phơi nhiễm, đau họng đột ngột, đau khi nuốt, đốm xuất huyết ở vòm miệng (tổn thương "donut"), sốt tinh hồng nhiệt (sốt scarlet), lưỡi gà sưng đỏ, viêm và đỏ amidan-họng có hoặc không có dịch tiết, đau đầu, buồn nôn và nôn, đau bụng và hơi thở có mùi hôi.

Các trường hợp không có hoặc không thực hiện được xét nghiệm GABS

Không cần dùng kháng sinh cho tất cả bệnh nhân có triệu chứng đau họng. Khi tình trạng lâm sàng nặng hoặc nghi ngờ nhiễm GABS, cần điều trị bằng kháng sinh. Thang điểm Modified Centor hoặc FeverPAIN có thể được sử dụng để xác định bệnh nhân nào không cần xét nghiệm, cần xét nghiệm (lấy dịch họng hoặc xét nghiệm kháng nguyên nhanh [Rapid Antigen Detection Test - RADT]) hoặc liệu pháp kháng sinh theo kinh nghiệm. Điểm số từ 0-1 không cần xét nghiệm hoặc điều trị bằng kháng sinh. Bệnh nhân có điểm số 2 hoặc 3 cần làm xét nghiệm; kết quả dương tính sẽ được chỉ định liệu pháp kháng sinh kinh nghiệm. Điểm ≥4 có nguy cơ cao mắc GABS và liệu pháp kháng sinh kinh nghiệm được cân nhắc.

Tiêu chuẩn Centor

Tiêu chuẩn Centor được sử dụng để đánh giá khả năng nhiễm GABS dựa trên độ tuổi và các triệu chứng của bệnh nhân. Kết quả có thể hỗ trợ phát hiện để bắt đầu điều trị bằng kháng sinh.

Tiêu chuẩn Centor sử dụng hệ thống điểm trong đó mỗi dấu hiệu và triệu chứng sau đây được tính 1 điểm:

• Sốt (>38^oC hoặc >100,4^oF)
• Không ho
• Sưng đau hạch cổ trước
• Xuất tiết hoặc sưng amidan
• Tuổi từ 3-15 tuổi
• Tuổi ≥45 (trừ 1 điểm)

Tổng nguy cơ đã điều chỉnh dựa trên tổng điểm viêm amidan - họng cấp: 

Tổng điểm	Nguy cơ GABS
≥4	51-53%
3	28-35%
2	11-17%
1	5-10%
≤0	1-2,5%

Thang điểm FeverPAIN

Thang điểm FeverPAIN có thể được sử dụng để đánh giá việc bắt đầu điều trị bằng kháng sinh cũng như mức độ nặng của cơn đau họng.

Hệ thống này sử dụng một hệ thống điểm, trong đó mỗi dấu hiệu và triệu chứng sau đây được tính 1 điểm:

• Sốt trong 24 giờ qua
• Xuất tiết ở amidan
• Đến gặp bác sĩ trong vòng 3 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng
• Viêm amidan nặng
• Không ho hoặc viêm mũi

Tổng nguy cơ dựa trên tổng điểm viêm amidan - họng cấp:

Tổng điểm	Nguy cơ GABS
≤2	0-20% (nguy cơ thấp)
3	30-50% (nguy cơ trung bình)
≥4	>50% (nguy cơ cao)

Kết quả cao có thể chỉ ra tình trạng nhiễm Streptococus, nhưng kết quả phải tương quan với điểm tiêu chuẩn Centor.