Content:
Xét nghiệm và Hỗ trợ chẩn đoán
Nội dung của trang này:
Xét nghiệm và Hỗ trợ chẩn đoán
Hình ảnh học
Nội dung của trang này:
Xét nghiệm và Hỗ trợ chẩn đoán
Hình ảnh học
Xét nghiệm và Hỗ trợ chẩn đoán
Xét nghiệm chẩn đoán được sử dụng để ghi nhận tình trạng trào ngược bệnh lý và sự hiện diện của các biến chứng.
Xét nghiệm
Dấu ấn sinh học
Ví dụ về các dấu ấn sinh học có thể được dùng trong chẩn đoán gồm pepsin, đại thực bào chứa nhiều lipid và bilirubin. các dấu ấn này hỗ trợ chuẩn đoán biểu hiện ngoài thực quản của GERD. Tuy nhiên, việc cần phải tiến hành thêm các thủ thuật xâm lấn như nội soi phế quản đã làm hạn chế việc sử dụng các dấu ấn này.
Sinh thiết
Sinh thiết được yêu cầu thực hiện sau khi thu được mẫu mô trong quá trình nội soi. Các bất thường mô học đặc trưng cho GERD bao gồm tăng bạch cầu ái toan trong biểu mô, tăng sản tế bào đáy, phù nề khoảng gian bào và mở rộng biểu mô (rete pegs-mấu lưới).
Theo dõi độ pH thực quản
Theo dõi độ pH thực quản được sử dụng để định lượng tần suất và thời gian tiếp xúc với acid của thực quản theo từng đợt. Tuy nhiên, xét nghiệm này không tương quan với mức độ nặng của trào ngược acid trong GER và GERD. Thay vào đó, xét nghiệm này phụ thuộc vào tổng số đợt trào ngược, số đợt có thời gian kéo dài >5 phút, thời gian của đợt trào ngược dài nhất và chỉ số trào ngược. Chỉ số trào ngược hoặc RI (reflux index) là tỷ lệ phần trăm tổng thời gian độ pH thực quản được ghi nhận là <4.0 trong quá trình đo. Theo dõi độ pH thực quản không được khuyến cáo sử dụng thường quy nhưng có thể được cân nhắc ở bệnh nhân ngưng thở không rõ nguyên nhân, có các cơn co giật không phải do động kinh, viêm đường hô hấp trên, hen phế quản không điển hình, viêm phổi tái phát, viêm tai giữa thường xuyên và mòn răng.
Theo dõi trở kháng đa kênh trong lòng thực quản (MII)
Theo dõi MII đo trở kháng giữa nhiều điện cực được đặt khắp niêm mạc thực quản. MII phát hiện những thay đổi do chất lỏng, khí, chất rắn và các hỗn hợp gây ra và có thể phát hiện kể cả những thể tích nhỏ. Xét nghiệm này thường được phối hợp với đo pH thực quản để có thể theo dõi chất trào ngược có tính acid, không acid hay có tính acid yếu. Xác định kiểu trào ngược chiếm ưu thế sẽ giúp điều chỉnh liệu pháp cho trẻ sơ sinh bị GERD.
Xét nghiệm
Dấu ấn sinh học
Ví dụ về các dấu ấn sinh học có thể được dùng trong chẩn đoán gồm pepsin, đại thực bào chứa nhiều lipid và bilirubin. các dấu ấn này hỗ trợ chuẩn đoán biểu hiện ngoài thực quản của GERD. Tuy nhiên, việc cần phải tiến hành thêm các thủ thuật xâm lấn như nội soi phế quản đã làm hạn chế việc sử dụng các dấu ấn này.
Sinh thiết
Sinh thiết được yêu cầu thực hiện sau khi thu được mẫu mô trong quá trình nội soi. Các bất thường mô học đặc trưng cho GERD bao gồm tăng bạch cầu ái toan trong biểu mô, tăng sản tế bào đáy, phù nề khoảng gian bào và mở rộng biểu mô (rete pegs-mấu lưới).
Theo dõi độ pH thực quản
Theo dõi độ pH thực quản được sử dụng để định lượng tần suất và thời gian tiếp xúc với acid của thực quản theo từng đợt. Tuy nhiên, xét nghiệm này không tương quan với mức độ nặng của trào ngược acid trong GER và GERD. Thay vào đó, xét nghiệm này phụ thuộc vào tổng số đợt trào ngược, số đợt có thời gian kéo dài >5 phút, thời gian của đợt trào ngược dài nhất và chỉ số trào ngược. Chỉ số trào ngược hoặc RI (reflux index) là tỷ lệ phần trăm tổng thời gian độ pH thực quản được ghi nhận là <4.0 trong quá trình đo. Theo dõi độ pH thực quản không được khuyến cáo sử dụng thường quy nhưng có thể được cân nhắc ở bệnh nhân ngưng thở không rõ nguyên nhân, có các cơn co giật không phải do động kinh, viêm đường hô hấp trên, hen phế quản không điển hình, viêm phổi tái phát, viêm tai giữa thường xuyên và mòn răng.
Theo dõi trở kháng đa kênh trong lòng thực quản (MII)
Theo dõi MII đo trở kháng giữa nhiều điện cực được đặt khắp niêm mạc thực quản. MII phát hiện những thay đổi do chất lỏng, khí, chất rắn và các hỗn hợp gây ra và có thể phát hiện kể cả những thể tích nhỏ. Xét nghiệm này thường được phối hợp với đo pH thực quản để có thể theo dõi chất trào ngược có tính acid, không acid hay có tính acid yếu. Xác định kiểu trào ngược chiếm ưu thế sẽ giúp điều chỉnh liệu pháp cho trẻ sơ sinh bị GERD.
Hình ảnh học
Điện dạ dày đồ (Electrogastrography)
Điện dạ dày đồ là một xét nghiệm không xâm lấn để nghiên cứu điện sinh lý của dạ dày và đánh giá tình trạng liệt dạ dày hoặc giảm nhu động dạ dày.
Nội soi
Nội soi được chỉ định cho bệnh nhân ợ nóng, nôn ra máu, tiêu phân đen, đau thượng vị và/hoặc nuốt khó. Nội soi có độ đặc hiệu cao (95%) nhưng độ nhạy thấp (<50%) đối với GERD. Vì liệu pháp ức chế bơm proton (PPI) thường được bắt đầu điều trị trước các xét nghiệm, nên nội soi trong chẩn đoán GERD có độ nhạy kém. Khoảng 60% bệnh nhân GERD có thể mắc bệnh lý trào ngược không có tổn thương (NERD). Nội soi là xét nghiệm chẩn đoán đầu tiên cần xem xét khi hiện diện các triệu chứng báo động hoặc các yếu tố nguy cơ mắc thực quản Barrett, trong đánh giá đáp ứng điều trị triệu chứng với liệu pháp PPI 2 lần/ngày và trước khi phẫu thuật chống trào ngược. Tuy nhiên, nội soi vẫn chưa được khuyến cáo cho dân số chung.
Đo vận động thực quản
Kỹ thuật đo vận động thực quản đo áp lực giữa cơ thắt thực quản trên và dưới, nhu động thực quản và khả năng vận động của niêm mạc thực quản trong quá trình nuốt. Không khuyến cáo dùng phương pháp này để chẩn đoán GERD nhưng có thể dùng để nghiên cứu cơ chế gây ra GERD trên bệnh nhân và loại trừ các nguyên nhân khác gây ra các vấn đề vận động ở thực quản (như co thắt tâm vị, rối loạn thần kinh).
Chụp xạ hình dạ dày thực quản (Milk Scan)
Chụp xạ hình dạ dày thực quản sử dụng vật liệu được đánh dấu bằng đồng vị phóng xạ technetium-99m (99mTc) để xạ hình dạ dày-thực quản nhằm đánh giá trào ngược sau ăn và tình trạng làm trống dạ dày. Phương pháp này giúp xác định bệnh nhân có vấn đề về chậm làm trống dạ dày và/hoặc hít phải chất trào ngược. Không khuyến cáo dùng thường quy vì độ nhạy thấp (15-59%) và độ đặc hiệu (83-100%) đối với GERD.
Siêu âm
Có thể cân nhắc siêu âm thực quản hoặc dạ dày khi chụp cản quang bằng bari không khả dụng. Có thể giúp phát hiện sự hiện diện của dịch dạ dày trong vùng tiếp nối dạ dày thực quản, độ dài và vị trí của LES, và đo góc His giữa dạ dày và thực quản.
Chụp X-quang đường tiêu hóa trên có cản quang
Chụp X-quang đường tiêu hóa trên có cản quang bao gồm việc sử dụng thuốc cản quang để có được chuỗi hình ảnh từ thực quản đến dây chằng Treitz, nhằm quan sát đầy đủ đường tiêu hóa trên. Phương pháp này có độ nhạy 31-86% và độ đặc hiệu 21-83% đối với GERD, tuy nhiên không được khuyến cáo sử dụng thường quy. Có thể hữu ích trong việc phân biệt GERD với các bất thường giải phẫu như màng hang vị bẩm sinh, hẹp môn vị hoặc ruột xoay bất toàn.
Điện dạ dày đồ là một xét nghiệm không xâm lấn để nghiên cứu điện sinh lý của dạ dày và đánh giá tình trạng liệt dạ dày hoặc giảm nhu động dạ dày.
Nội soi
Nội soi được chỉ định cho bệnh nhân ợ nóng, nôn ra máu, tiêu phân đen, đau thượng vị và/hoặc nuốt khó. Nội soi có độ đặc hiệu cao (95%) nhưng độ nhạy thấp (<50%) đối với GERD. Vì liệu pháp ức chế bơm proton (PPI) thường được bắt đầu điều trị trước các xét nghiệm, nên nội soi trong chẩn đoán GERD có độ nhạy kém. Khoảng 60% bệnh nhân GERD có thể mắc bệnh lý trào ngược không có tổn thương (NERD). Nội soi là xét nghiệm chẩn đoán đầu tiên cần xem xét khi hiện diện các triệu chứng báo động hoặc các yếu tố nguy cơ mắc thực quản Barrett, trong đánh giá đáp ứng điều trị triệu chứng với liệu pháp PPI 2 lần/ngày và trước khi phẫu thuật chống trào ngược. Tuy nhiên, nội soi vẫn chưa được khuyến cáo cho dân số chung.
Đo vận động thực quản
Kỹ thuật đo vận động thực quản đo áp lực giữa cơ thắt thực quản trên và dưới, nhu động thực quản và khả năng vận động của niêm mạc thực quản trong quá trình nuốt. Không khuyến cáo dùng phương pháp này để chẩn đoán GERD nhưng có thể dùng để nghiên cứu cơ chế gây ra GERD trên bệnh nhân và loại trừ các nguyên nhân khác gây ra các vấn đề vận động ở thực quản (như co thắt tâm vị, rối loạn thần kinh).
Chụp xạ hình dạ dày thực quản (Milk Scan)
Chụp xạ hình dạ dày thực quản sử dụng vật liệu được đánh dấu bằng đồng vị phóng xạ technetium-99m (99mTc) để xạ hình dạ dày-thực quản nhằm đánh giá trào ngược sau ăn và tình trạng làm trống dạ dày. Phương pháp này giúp xác định bệnh nhân có vấn đề về chậm làm trống dạ dày và/hoặc hít phải chất trào ngược. Không khuyến cáo dùng thường quy vì độ nhạy thấp (15-59%) và độ đặc hiệu (83-100%) đối với GERD.
Siêu âm
Có thể cân nhắc siêu âm thực quản hoặc dạ dày khi chụp cản quang bằng bari không khả dụng. Có thể giúp phát hiện sự hiện diện của dịch dạ dày trong vùng tiếp nối dạ dày thực quản, độ dài và vị trí của LES, và đo góc His giữa dạ dày và thực quản.
Chụp X-quang đường tiêu hóa trên có cản quang
Chụp X-quang đường tiêu hóa trên có cản quang bao gồm việc sử dụng thuốc cản quang để có được chuỗi hình ảnh từ thực quản đến dây chằng Treitz, nhằm quan sát đầy đủ đường tiêu hóa trên. Phương pháp này có độ nhạy 31-86% và độ đặc hiệu 21-83% đối với GERD, tuy nhiên không được khuyến cáo sử dụng thường quy. Có thể hữu ích trong việc phân biệt GERD với các bất thường giải phẫu như màng hang vị bẩm sinh, hẹp môn vị hoặc ruột xoay bất toàn.