Lo âu Đánh giá ban đầu

Rối loạn lo âu lan tỏa (GAD)

Trong rối loạn lo âu lan tỏa (GAD), bệnh nhân trải qua lo âu và lo lắng dai dẳng, quá mức về nhiều lĩnh vực, bao gồm hiệu suất công việc và trường học. Bệnh nhân cũng gặp khó khăn trong việc kiểm soát các triệu chứng này  gần như mỗi ngày. Các triệu chứng thường gặp bao gồm nhiều triệu chứng cơ thể không giải thích được, mất ngủ, kích thích, co thắt cơ, bồn chồn, dễ dàng mệt mỏi và thậm chí là khó tập trung.

Rối loạn hoảng sợ (PD)

Trong rối loạn hoảng sợ (PD), bệnh nhân trải qua các cơn hoảng sợ bất ngờ tái phát và lo lắng dai dẳng về việc tái phát cơn hoảng sợ hoặc bệnh nhân thay đổi hành vi theo cách không thích nghi do các cơn này. Bệnh có đặc điểm từng đợt. Các triệu chứng của PD bao gồm chóng mặt, đau ngực hoặc khó chịu ở ngực, khó thở, đánh trống ngực hoặc tim đập nhanh, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, run rẩy, đổ mồ hôi, nóng bừng và ớn lạnh.

Rối loạn lo âu xã hội (SAD)

Trong rối loạn lo âu xã hội (SAD), bệnh nhân sợ hoặc lo lắng về hoặc tránh tương tác xã hội và/hoặc các tình huống biểu diễn có khả năng bị quan sát. Các triệu chứng bao gồm đỏ bừng mặt, đổ mồ hôi, đánh trống ngực và nỗi sợ đến mức can thiệp vào chức năng bình thường, quan hệ, hoạt động xã hội hoặc gây căng thẳng quá mức liên quan đến nỗi sợ.

Tiêu chuẩn chẩn đoán

Rối loạn lo âu lan tỏa (GAD)

Theo Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần phiên bản sửa đổi 5 (DSM-5-TR), GAD là lo âu và lo lắng quá mức về nhiều sự kiện hoặc hoạt động, diễn ra hầu hết các ngày trong ít nhất 6 tháng. Bệnh nhân GAD gặp khó khăn trong việc kiểm soát sự lo lắng của bản thân.

Lo lắng và lo âu kèm theo ít nhất 3 trong 6 triệu chứng sau ở người lớn (1 triệu chứng ở trẻ em), xuất hiện hầu hết các ngày trong 6 tháng qua của rối loạn:

• Cảm giác bồn chồn hoặc dễ kích động
• Mệt dễ dàng
• Khó tập trung hoặc đầu óc trống rỗng
• Dễ cáu gắt
• Căng cơ
• Rối loạn giấc ngủ bao gồm khó ngủ, khó duy trì giấc ngủ hoặc giấc ngủ không thỏa mãn

Thêm vào đó, các triệu chứng gây suy giảm nghiêm trọng về mặt lâm sàng hoặc sa sút trong hoạt động xã hội, nghề nghiệp hoặc các lĩnh vực chức năng quan trọng khác. Rối loạn không do tác dụng sinh lý của bất kỳ thuốc, chất gây nghiện hay tình trạng y khoa khác. Cuối cùng, các dấu hiệu và triệu chứng không gợi ý các rối loạn tâm thần khác.

Rối loạn hoảng sợ (PD)

Theo DSM-5-TR, PD là các cơn hoảng sợ bất ngờ tái phát với sự gia tăng đột ngột của nỗi sợ hoặc khó chịu dữ dội lên đỉnh điểm trong vài phút và trong thời gian đó có ≥4 trong số các triệu chứng sau. Lưu ý rằng cơn hoảng sợ có thể khởi phát từ trạng thái bình tĩnh hoặc trạng thái lo âu.

• Tim đập nhanh hoặc cảm giác đánh trống ngực hoặc nhịp tim nhanh
• Đổ mồ hôi
• Run rẩy hoặc rung
• Khó thở hoặc cảm giác nghẹt thở
• Cảm giác nghẹn
• Đau hoặc khó chịu ở ngực
• Buồn nôn hoặc khó chịu vùng bụng
• Cảm giác chóng mặt, không vững, choáng váng hoặc ngất xỉu
• Ớn lạnh hoặc nóng bừng
• Tê bì (ví dụ tê hoặc ngứa ran)
• Cảm giác môi trường xung quanh không có thực hoặc cảm giác quan sát bản thân (thực thể hóa và phi thực thể hóa)
• Sợ mất kiểm soát hoặc “phát điên”
• Sợ chết

Có một số triệu chứng quan sát được đặc trưng theo văn hóa (ví dụ đau cổ, đau đầu, ù tai, la hét hoặc khóc không kiểm soát) và không được tính là 1 trong 4 triệu chứng yêu cầu ở trên. Ít nhất 1 cơn hoảng sợ kèm theo một hoặc cả hai yếu tố là lo lắng dai dẳng về việc có thêm cơn hoặc thay đổi hành vi không thích nghi liên quan đến cơn ít nhất ≥1 tháng. Rối loạn không do tác dụng sinh lý của bất kỳ thuốc, chất gây nghiện hay bệnh lý y khoa khác. Cuối cùng, dấu hiệu và triệu chứng không gợi ý các rối loạn tâm thần khác.

Rối loạn lo âu xã hội (SAD)

Theo DSM-5-TR, SAD là nỗi sợ hoặc lo âu đáng kể về 1 hoặc nhiều tình huống xã hội có thể khiến bệnh nhân bị soi xét như tương tác xã hội, khi bị quan sát hoặc khi biểu diễn trước khán giả. Ở trẻ em, rối loạn được quan sát khi tương tác với bạn bè và người lớn. SAD có thể được xem là về biểu đạt nếu chỉ xảy ra khi nói hoặc biểu diễn trước công chúng. Bệnh nhân lo sợ rằng các triệu chứng lo âu sẽ xuất hiện và lo ngại người khác có thể đánh giá tiêu cực và dẫn đến bị người khác từ chối. Các tình huống xã hội hầu như luôn gây sợ hoặc lo âu cho bệnh nhân và họ thường tránh hoặc chịu đựng với sự bất an lớn. Mức độ sợ hãi hoặc lo âu vượt quá mối đe dọa thực tế của tình huống xã hội và bối cảnh văn hóa-xã hội. Triệu chứng kéo dài ≥6 tháng. Các triệu chứng gây suy giảm nghiêm trọng về mặt lâm sàng hoặc sa sút trong hoạt động xã hội, nghề nghiệp hoặc lĩnh vực quan trọng khác. Rối loạn không do tác dụng sinh lý của bất kỳ thuốc, chất gây nghiện hay bệnh lý khác. Dấu hiệu và triệu chứng không gợi ý các rối loạn tâm thần khác. Cuối cùng, đã loại trừ lo âu do các bệnh đồng mắc nhất định (ví dụ bệnh Parkinson, dị hình do bỏng hoặc chấn thương, béo phì nghiêm trọng) hoặc nếu bệnh nhân có lo âu quá mức do các tình huống này.

Các công cụ sàng lọc

Thang đánh giá 7 mục cho rối loạn lo âu lan tỏa (GAD)

Thang đánh giá 7 mục cho Rối loạn lo âu lan tỏa (GAD) là công cụ sàng lọc nhanh và hữu ích cho rối loạn lo âu lan tỏa (GAD) và các rối loạn lo âu khác (ví dụ rối loạn hoảng sợ (PD), rối loạn lo âu xã hội (SAD)). Nó cũng có thể dùng để theo dõi đáp ứng điều trị. Điểm ≥8 gợi ý cao về rối loạn lo âu. Tổng điểm ≥10 chỉ ra chẩn đoán có thể là GAD.

Thang đánh giá lo âu và trầm cảm bệnh viện (HADS)

HADS là bài test sàng lọc tự đánh giá 14 mục, đo lường lo âu và trầm cảm ở bệnh nhân nội trú không phải khoa tâm thần. Điểm 8–10 gợi ý có rối loạn lo âu. Điểm ≥11 chỉ ra khả năng có rối loạn khí sắc.

Thang ấn tượng toàn cầu lâm sàng

Thang ấn tượng toàn cầu lâm sàng có thể được sử dụng để đo mức độ nặng của bệnh và tiến triển điều trị trong khi đến khám.

Phỏng vấn thần kinh tâm thần quốc tế ngắn gọn (M.I.N.I.)

Phỏng vấn thần kinh tâm thần quốc tế ngắn gọn được sử dụng như một phần của đánh giá lâm sàng bệnh nhân có nguy cơ trầm cảm và lo âu.